Depresja u seniora - wszystko, co musisz wiedzieć

Spadek nastroju u podopiecznego, bezsenność, kłopoty z pamięcią to objawy przypisywane seniorom ze względu na wiek i postępujące choroby. Trzeba jednak pamiętać, że mogą one wskazywać także na groźną depresję starczą. Co musisz wiedzieć o depresji u seniora? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Depresja u seniora – niebezpieczne statystyki

Depresja starcza to bardziej powszechne zjawisko niż może się wydawać. W Polsce ocenia się, że dotyka ona już co trzeciego seniora. Inne, równie zatrważające dane pokazują, że jej właściwe rozpoznanie wynosi zaledwie 15%. Przyczyną jest podobieństwo objawów z innymi, powszechnymi w podeszłym wieku, chorobami – demencją czy chorobą Alzheimera. Tymczasem właściwe i szybkie zdiagnozowanie seniora pozwoli mu czerpać z życia więcej satysfakcji, a ponadto może ochronić przed samobójstwem. Smutne statystyki mówią, że nieleczona depresja starcza znacznie częściej prowadzi do prób samobójczych niż u osób młodszych.

Jakie są objawy depresji starczej?

Statystyki pokazują, że nawet specjaliści miewają problem z właściwym rozpoznaniem depresji u osób starszych. Warto jednak znać jej najbardziej powszechne objawy, by namówić rodzinę podopiecznego do wizyty u lekarza – rodzinnego albo psychologa.

Jakie objawy powinny budzić niepokój? Te, które najłatwiej zauważyć, to:

• Zaburzenia nastroju, szczególnie smutek, przygnębienie, ale także niepokój oraz stany lękowe.
• Bezsenność lub inne zaburzenia snu – niewysypianie się, nagłe uczucie zmęczenia).
• Apatia, otępienie.
• Niechęć do podejmowania aktywności, brak zainteresowania zajęciami, rozmową.
• Trudności w koncentracji, podejmowaniu decyzji, dezorientacja.

Tym objawom towarzyszyć mogą inne, które trudniej dostrzec, ale które dla opiekunki mogą być bardziej widoczne ze względu na dużą ilość czasu spędzanego z seniorem. Są to, na przykład spowolnienie psychoruchowe. Obejmuje ono zarówno wolniejsze poruszanie się, ale także dłuższy czas reagowania na polecenia, osowiałość, cichą mowę. Dodatkowo mogą pojawić się różnego rodzaju bóle, m.in. reumatyczne, związane z układem pokarmowym czy układem krążenia. Są to więc najczęściej bóle związane z chorobami o charakterze somatycznym.

Szczególnym rodzajem depresji u seniora jest depresja psychotyczna, której symptomami są urojenia, hipochondria, omamy słuchowe. Senior dotknięty tym schorzeniem może nawet wątpić we własne istnienie czy w istnienie świata.

Skąd się bierze depresja u seniora?

Przyczyny depresji starczej można podzielić na te związane z czynnikami psychospołecznymi oraz biologiczne.

Czynniki psychospołeczne zwiększające ryzyko depresji to:

• samotność, poczucie alienacji, które mogą się pojawić po śmierci współmałżonka,
• izolacja, czyli brak kontaktów z innymi ludźmi,
• niesprawność po operacji lub nagłej chorobie i związane z tym poczucie utraty niezależności i kontroli nad własnym ciałem,
• lęk po zdiagnozowaniu ciężkiej choroby,
• złość czy lęk związane ze zmianami starzejącego się organizmu.

Czynniki biologiczne prowadzące do depresji to:

• utrata pamięci, choroby otępienne – jak pokazują badania, zarówno depresja może spowodować rozwój choroby Alzheimera, jak i być jej składnikiem,
• brak aktywności fizycznej,
• przyjmowane leki,
• przewlekły ból,
• przewlekłe infekcje.

Depresja starcza – leczenie

Seniorem ze zdiagnozowaną depresją powinien natychmiast zająć się lekarz specjalista, najczęściej psychiatra. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby, co oznacza, że w jej początkach może wystarczyć otoczenie podopiecznego odpowiednią opieką, zaangażowanie w hobby, aktywności, poświęcaniu mu czasu, rozmowa z psychologiem. Bardziej zaawansowane stadia wymagają już leczenia farmakologicznego z użyciem antydepresantów. W tym czasie równie ważne jest zapewnienie seniorowi opieki, sprawienie, by czuł się potrzebny, otoczony bliskimi.

Depresja u seniora – wskazówki dla opiekunki

Jako opiekunka, możesz bardzo wcześnie zauważyć niepokojące objawy. Możesz także skutecznie zapobiegać wystąpieniu depresji poprzez stworzenie przyjaznej relacji z podopiecznym, zachęcanie go do aktywności, włączanie do codziennych zajęć, rozmowę.

Jeśli opiekujesz się seniorem cierpiącym na depresję, stosuj się do zaleceń lekarzy, a także staraj się – w miarę możliwości – poprawiać jego nastrój i aktywizować go. Możesz zacząć od samodzielnego wykonywania czynności higienicznych, decydowania o tym, co podopieczny ubierze, krótkich spacerów. Niezwykle ważna jest tutaj cierpliwość. Nie rób niczego na siłę, chwal za każdy najmniejszy postęp, bądź empatyczna, uśmiechnięta i przyjazna. Być może będziesz musiała przez pewien czas wykonywać więcej czynności przy seniorze – zasygnalizuj to agencji, z którą współpracujesz oraz rodzinie seniora.

Na koniec kilka zdań, których warto unikać, kiedy opiekujemy się osobą z depresją:

• Weź się w garść.
• Nie przejmuj się.
• Inni mają gorzej.
• Trzeba żyć dalej.

Pamiętaj, że takie słowa nie zmobilizują chorego, przeciwnie – mogą nasilić objawy. Nie sprawdzi się także opowiadanie historii o ludziach, których spotkało coś złego. Rozmawiając z seniorem skoncentruj się na „tu i teraz”. Rozmawiajcie o jego nastroju, o pogodzie, o tym, co sprawia mu przyjemność. Zachęcaj też bliskich do częstszych odwiedzin, sygnalizuj im każdą zmianę w zachowaniu, zarówno tę pozytywną jak i negatywną, bądźcie w stałym kontakcie z lekarzem.