Ergoterapia seniorów – co to takiego?

Często czytając ankiety zdrowia naszych seniorów, dowiadujemy się że zalecaną lub stosowana formą ich rehabilitacji jest mi.in. ergoterapia. Co oznacza to egzotyczne słowo? I co właściwie zakłada ten rodzaj rehabilitacji ?

Ergoterapia (gr. ergo – czynię, działam, robię) seniorów to mówiąc najprościej angażowanie podopiecznego w prace domowe. Bardziej zaawansowane formy ergoterapii wykorzystują wykonywanie określonej pracy, np. krawiectwa czy wikliniarstwa do usprawniania seniorów ruchowo i psychicznie, ale także zaspokajania ich potrzeby społecznych, socjalnych i emocjonalnych.

Jest w zasadzie pierwszą formą terapii, po którą sięgają specjaliści, gdy pojawiają się pierwsze symptomy demencji czy Alzheimera. Czerpie metody z różnych form terapii zajęciowych :

- arteterapii - wykorzystywanie różnego rodzaju form sztuki (muzyka, plastyka, taniec, teatr) w procesie terapeutycznym oraz rehabilitacyjnym dzieci i dorosłych.

- muzykoterapii

- socjoterapii

Wspólnym mianownikiem wszystkich technik jest aktywizowanie pacjentów poprzez rozmaite działania oraz wspieranie czynnego udziału w codziennym życiu. A głównym założeniem - nauka samodzielności i samowystarczalności.

!!!!! Bo dzięki samodzielnemu wykonaniu nawet najprostszych czynności, podopieczny utwierdzi się w przekonaniu, że jest potrzebny i sprawny. Ergoterapia przywraca seniorom wiarę we własne możliwości ?

Robię to sam, więc nie jest ze mną tak źle…

Często możemy usłyszeć alternatywne określenia ergoterapii jako „terapia przez pracę” lub „terapia zajęciowa”. To może być wykonywanie prac malarskich, rzeźbiarskich, wycinanek czy drobnych dekoracji (stroiki na święta, bukiety itp.) z celem utrzymywania i poprawy zdolności manualnych, a jednocześnie usprawnianie funkcjonowania pamięci czy koncentracji seniora.

Przy czym ergoterapia bardziej skupia się na zajęciach uznawanych społecznie za zarobkowe, oczywiście z uwzględnieniem wieku, możliwości fizycznych i psychicznych, a także umiejętności osoby starszej.

Z jednej strony, ergoterapia również usprawnia seniora pod kątem ruchowym, pozwala mu zachować funkcje pamięci i koncentracji, ale także przywraca mu wiarę we własne umiejętności, pożyteczność społeczną, zaspokaja potrzeby emocjonalne.

Zdarza się tak, że zajęcia ergoterapii bywają dofinansowywane z różnego rodzaju środków unijnych, a objęte nią osoby – starsze czy niepełnosprawne – otrzymują za swoją pracę niewielkie wynagrodzenie. Albo wykonują określone prace w formie wolontariatu, a zyski ze sprzedaży wytworzonych produktów trafiają np. do organizacji charytatywnych.

Zawsze należy dobrać poziom trudności ćwiczeń adekwatnie do fizycznej i psychicznej sprawności podopiecznego.

Formy ergoterapii dla seniorów

Podczas zajęć ergoterapii część seniorów uczy się nowych umiejętności, ale większość z nich robi to, na czym doskonale się zna:

• gotowanie – przygotowywanie obiadów w jadłodajniach dla ubogich, pieczenie ciast na osiedlowe festyny, przygotowywanie owocowych przetworów,
• krawiectwo – szycie prostej odzieży, przeróbki i naprawy odzieży używanej, szycie kostiumów karnawałowych dla dzieci,
• dziewiarstwo/hafciarstwo – szydełkowanie, robienie na drutach, ozdabianie odzieży, obrusów i serwet haftami,
• ogrodnictwo – kopanie grządek, sadzenie i sianie roślin, pielenie, pielęgnacja kwiatów, zbiory owoców i warzyw, koszenie trawników,
• stolarstwo – wykonywanie prostych mebli: stołów, krzeseł, półek ściennych, renowacja starych mebli,
• ceramika,
• zajęcia muzyczne, taneczne, wspólna gimnastyka (np. joga),
• także wspólne robienie zakupów.

Czy ergoterapia jest skuteczna?

Skuteczność ergoterapii została udowodniona licznymi badaniami. Terapia przez pracę usprawnia fizycznie i psychicznie, wzmacnia przynależność społeczną seniorów, sprawia, że czują się ważni oraz potrzebni, pomaga im lepiej odnaleźć się w życiu społecznym.

Prawidłowo i konsekwentnie prowadzona ergoterapia przynosi bardzo pozytywne rezultaty. Wpływ prac manualnych na rozwój ogólnych i społecznych umiejętności oraz zdrowie emocjonalne pacjenta był przedmiotem wielu badań. Ich pozytywne wyniki skłaniają specjalistów do wprowadzania ergoterapii w swojej praktyce.