Dieta osoby starszej a przyjmowane leki - jak uniknąć niepożądanych interakcji?

Zbilansowana i zróżnicowana dieta pozwala seniorom dłużej cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem. Trzeba jednak pamiętać, że ponad 70% osób starszych bierze leki, które mogą wchodzić w interakcje z witaminami i minerałami, zawartymi w pożywieniu. Jak dobrać odpowiednią dietę dla seniora przyjmującego leki?

Leki a dieta

Tabletki mogą mieć szereg skutków ubocznych, które często przekładają się na sposób żywienia seniora. Niektóre z nich mogą obniżać łaknienie czy zaburzać zmysł smaku. Co więcej, niektóre substancje zawarte w lekach zmniejszają wchłanianie witamin i minerałów. Na przykład:

• inhibitor pompy protonowej obniża wchłanianie witaminy B12,
• leki moczopędne zaburzają procesy wchłaniania witaminy B6 i kwasu foliowego,
• tetracykliny zawarte w antybiotykach obniżają wchłanianie wapnia, magnezu i żelaza,
• salicylany występujące, na przykład, w Aspirynie, zwiększają wydalanie witaminy C i żelaza.

Wszystkie te pierwiastki i witaminy są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, budowania sprawnego systemu odpornościowego, układu nerwowego i mocnych kości. W takich przypadkach należy upewnić się, że przyjmowany pokarm uzupełnia niedobory. Jeśli senior boryka się z obniżonym łaknieniem, najlepiej zwiększyć ilość posiłków, serwując mniejsze ilości jedzenia.

Godziny posiłków a godziny podawania leków

Inną ważną kwestią jest skorelowanie godzin przyjmowania tabletek i jedzenia posiłków. Wiele z leków dla osób starszych nie może być stosowanych na pusty żołądek. Inne z kolei należy podać tuż przed posiłkiem. Dlatego każdy senior powinien mieć dokładnie rozpisany plan przyjmowania tabletek, przygotowany przez lekarza. Pod ten plan należy dostosowywać godziny posiłków.

Bardzo ważne jest także podawanie odpowiedniej ilości płynów, dbanie o odpowiednią ilość warzyw na talerzu i ograniczenie przetworzonej żywności. Więcej o diecie seniora przeczytasz we wpisie: Dieta osoby starszej – jakie posiłki przygotowywać dla seniora?

Leki a jedzenie – co może zaszkodzić

Opiekując się osobą starszą, warto dowiedzieć się więcej o przyjmowanych lekach, ale także weryfikować skład leków przeciwbólowych czy podawanych przy przeziębieniu. Zawarte w nich składniki mogą wchodzić w interakcję z tabletkami albo obniżać ich działanie. W razie jakichkolwiek wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub poprosić o to bliskich podopiecznego.

Jeśli chodzi o jedzenie, to istnieje kilka produktów, które zawierają składniki wchodzące w interakcje z lekami. Są to:

• soki cytrusowe – zawarte w nich flawonoidy wpływają na procesy trawienne, co z kolei może skutkować zatruciem, a nawet przedawkowaniem leku,
• mleko – u podopiecznych przyjmujących leki osłonowe na błonę śluzową żołądka,
• nabiał – może osłabiać wchłanianie składników zawartych w tabletkach, szczególnie dotyczy to antybiotyków i leków przeciw osteoporozie,
• alkohol.

W diecie seniora warto ograniczyć także ilość spożywanych jajek. Według dietetyków, trzy jajka w tygodniu to optymalna ilość w diecie osób starszych. Mogą one wpłynąć na wątrobę, pęcherzyk żółciowy i przewody żółciowe.

Innym niebezpiecznym składnikiem jest tyramina, która może doprowadzić do gwałtownego wzrostu ciśnienia u osób spożywających niektóre leki. Tyramina występuje m.in. w serach, wędzonych rybach, mięsie, kiszonych ogórkach, kapuście. Warto upewnić się, czy podopieczny powinien jej unikać.

Dieta a przyjmowane leki – jak uniknąć interakcji

Każdy przypadek jest inny, dlatego jako opiekunka osoby starszej, musisz do swojego podopiecznego podejść indywidualnie. Jak upewnić się, że żywienie seniora przebiega poprawnie i nie jest on narażony na niebezpieczne interakcje? Oto kilka zasad, których warto przestrzegać zawsze:

• Stosuj się przede wszystkim do zaleceń lekarza i planu podawanych leków wraz z ich dawkowaniem. Ustaw sobie przypomnienia albo budzik tak, by nie przegapić godzin ich podawania. Dostosuj pory posiłków do planu leków.
• Unikaj stosowania leków spoza listy seniora. Jeśli podopieczny jest przeziębiony lub boryka się z dodatkowymi dolegliwościami, zamiast podawać ogólnodostępne farmaceutyki, skontaktuj się z lekarzem.
• Zawsze sprawdzaj daty przydatności stosowanych leków i upewnij się, że podopieczny posiada ich rezerwę na kilka tygodni do przodu.
• Jeżeli podopieczny cierpli na przewlekłe choroby, jak cukrzyca, nadciśnienie czy nowotwór, dowiedz się więcej o tych przypadłościach i przyjmowanych lekach. Bardzo ważne w tych przypadkach jest umiejętne rozpoznawanie przedawkowania lub niedoboru farmaceutyków i wiedza o tym, jak reagować w takich sytuacjach.
• Obserwuj seniora, jego zachowanie, zmiany na skórze, dolegliwości i wszelkie wątpliwości konsultuj z lekarzem lub bliskimi podopiecznego. Upewnij się, że zawsze masz pod ręką kontakt do osoby, która może rozwiać wątpliwości, doradzić lub zorganizować pomoc.